Jesteśmy świadomi, że postępowania o stwierdzenie nabycia spadku, a szczególnie dział spadku, są niekiedy bardzo czasochłonne. Nasze bogate doświadczenie w tym zakresie znacząco usprawnia cały proces. Kancelaria Płatek czuwa nad całością postępowania: od reprezentacji rodziny zmarłego, aż po ustalenie opłat i kwestie podatkowe. Serdecznie zapraszamy do kontaktu.
Wniosek o wszczęcie postępowania działowego powinien zostać wniesiony do odpowiedniego sądu rejonowego i zawierać spis składników majątku oraz propozycję podziału spadku.
Dział spadku jest wykonywany w formie umowy i ma za zadanie znieść wspólność majątku spadkowego oraz sprecyzować jakie elementy spadku będzie dziedziczył dany spadkobierca. Można go zawrzeć na dwa sposoby – ugodowo (sporządzenie umowy) lub sądowo.
Nabycie spadku jest niestety związane ze smutną okolicznością – śmiercią spadkodawcy. Gdy dziedziczy kilka osób, do trudnych uczuć związanych ze stratą, mogą dołączyć problemy związane z podziałem spadku. Co dokładnie kryje się pod pojęciem dział spadku i jak wygląda cała procedura?
Początkiem całej drogi formalno-prawnej związanej z dziedziczeniem majątku jest nabycie spadku. Jej punktem startowym jest stwierdzenie nabycia spadku. Samo nabycie prawa do spadku następuje automatycznie, wraz z momentem otwarcia spadku, czyli śmierci osoby pozostawiającej majątek spadkobiercom. Aby odziedziczyć spadek nie trzeba podejmować żadnej czynności. Jednak gdy pojawia się więcej niż jeden spadkobierca, lub gdy sytuacja prawna dziedziczonego majątku może wymagać wyjaśnienia, warto postarać się o orzeczenie sądowe stwierdzające nabycie spadku lub sporządzony przez notariusza akt poświadczenia dziedziczenia. Gdy w grę będzie wchodzić dział spadku, te formalności będą niezbędne.
Orzeczenie sądu lub akt notarialny mają za zadanie potwierdzić istniejący stan faktyczny, czyli nabycie spadku. Dział spadku oznacza coś innego. Spadkobiercy dziedziczą udziały w majątku zmarłego (wynikające z testamentu lub zasad dziedziczenia ustawowego). O ile ważny testament zmarłego nie wskazuje tego wyraźnie, nie ma mowy o automatycznym dziedziczeniu konkretnych elementów majątku zmarłego. Aby było to możliwe, konieczne jest przeprowadzenie działu spadku. Przed jego dokonaniem, cały spadek jest majątkiem wspólnym spadkobierców, którzy mają w nim określone udziały. To niezbyt praktyczna życiowo sytuacja, dlatego w procesie działu spadku wyodrębnia się przysługujące każdemu spadkobiercy elementy, czyli mówiąc najprościej – dzieli majątek spadkowy między dziedziczących.
Podział spadku dotyczy przede wszystkim podziału aktywów majątkowych. To oznacza, że dzielone są te elementy majątku, które są dodatnie, nie obciążone długami. Jednocześnie, trzeba pamiętać, że spadkobiercy mogą odziedziczyć także długi. Podział pasywów (czyli zadłużenia) jest konsekwencją podziału aktywów. Od chwili, gdy nastąpi dział spadku, każdy z dziedziczących odpowiada tylko za zobowiązania do wysokości swojego udziału w spadku.
Dział spadku może nastąpić na dwa różne sposoby. Pierwszym z nich jest zawarcie umowy pomiędzy spadkobiercami, drugim – droga sądowa. W czasie postępowania sąd dokona działu spadku.
Umowny dział spadku jest możliwy tylko wtedy, gdy spadkobiercy są jednomyślni i zgadzają się w kwestii ustaleń dotyczących podziału dziedziczonego majątku. Co musi zostać ustalone? Przede wszystkim to, czy wszyscy zgadzają się w sprawie tego, że dział jest potrzebny, czy panuje zgoda co do tego jak zostanie podzielony majątek i czy wszystkim odpowiada taka forma zamknięcia sprawy.
W umowie o dział spadku strony ustalają, które przedmioty lub jakie prawa przypadają każdemu ze spadkobiorców, i w jakiej części. Ważną decyzją jest także to, czy strony chcą dokonać podziału faktycznego czy cywilnego. Podział faktyczny oznacza przekazanie konkretnej rzeczy lub określonego prawa wyłącznie jednej osobie. Podział cywilny to nic innego jak sprzedaż pewnego elementu majątku i rozdzielenie uzyskanej kwoty pomiędzy dziedziczących.
Co jeszcze muszą ustalić wspólnie wszystkie strony dziedziczenia? Sprawy związane z ewentualnymi spłatami, jeżeli odziedziczony w całości element majątku jest wart więcej, niż wynosi udział jednego spadkobiercy. Pozostali mogą zaakceptować taką sytuację, pod warunkiem spłacenia przynależnej im części.
Choć teoretycznie umowa taka może mieć nawet formę ustną, to jednak dobrą praktyką jest zawarcie jej w formie pisemnej, a w przypadku nieruchomości – notarialnej. To leży w interesie wszystkich stron dziedziczenia, zabezpieczając ich prawa. Aby formalności około spadkowe i sporządzenie umowy przebiegały sprawnie, nieoceniona będzie pomoc kancelarii, doświadczonej w prowadzeniu działów spadku.
Co w sytuacji, gdy nie wszyscy spadkobiercy będą jednomyślni? Wystarczy, że tylko jeden z nich nie zgodzi się na warunki, które zawiera umowny dział spadku, aby konieczne było włączenie sądu do procedury działu spadku.
Gdy strony nie mogą się porozumieć w sprawie umownego podziału, jedynym wyjściem pozostaje sądowy dział spadku. Aby dokonać rzetelnego podziału, sąd musi najpierw ustalić, co dokładnie wchodzi w skład majątku i jaką przedstawia on wartość. W tym celu przygotowuje się spis inwentarza. Gdy już z pewnością określone są elementy majątku, nadchodzi pora na ustalenie jego wartości. Gdy strony zgodnie deklarują jednakową kwotę, sąd opiera się na tym oświadczeniu. Jeśli brakuje zgodności, sąd przy pomocy biegłego oceni wartość dziedziczonego majątku.
Podobnie jak w przypadku działu umownego, możliwy jest podział faktyczny lub cywilny, a razie potrzeby – ustalenie stosownej kwoty do spłaty na rzecz pozostałych spadkobierców. Co do zasady sąd dokonuje podziału całego majątku spadkowego. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy istnieją wątpliwości, czy wszystkie przedmioty były faktycznie legalną własnością zmarłego.
Choć w teorii brzmi to jasno, to w rzeczywistości sprawy dotyczące działu spadku są bardzo trudne, skomplikowane i czasochłonne. Sytuacja, w której strony nie są w stanie się porozumieć w umowie zazwyczaj oznacza, że istnieje między nimi zasadniczy konflikt w kwestii poglądów na temat właściwego podziału spadku. Nic dziwnego – to spór, w wyniku którego któraś ze stron może czuć się pokrzywdzona przy podziale majątku, który wszyscy otrzymali dziedzicząc po tej samej, najczęściej bardzo bliskiej im osobie.
Gdzie szukać porad w prowadzeniu takiej sprawy? Pomocą będzie, gdy chodzi o sprawy o dział spadku – adwokat. Wrocław, to miasto w którym Nasza Kancelaria oferuje kompleksowe wsparcie, zarówno w prowadzeniu postępowania przed sądem, jak i w sporządzeniu umów, zapewniających bezpieczeństwo prawne wszystkich stron. Nasi doświadczeni specjaliści są gotowi, aby doprowadzić do spokojnego i korzystnego zakończenia postępowania spadkowego – zapraszamy do kontaktu z Naszą Kancelarią.
